Wintertrek bij voorn en brasem

Zodra voorn en zeelt de ruimte heeft, vertoont een flink deel in het najaar trekgedrag. Of een vis ook echt besluit om weg te trekken uit open water hangt af van de beschikbaarheid van voedsel en de dreiging van rovers. Brasem en blankvoorns die in het voorgaande seizoen veel snoek zijn tegenkomen, gaan in de winter vaker op zoek naar kleinere zijwateren. Om pas in het voorjaar weer terug te keren.

Wintertrek is een onderdeel van het vissenleven waar we vanaf de kant weinig zicht op hebben. Het trekgedrag van zoetwatervissen als blankvoorn en brasem valt letterlijk buiten beeld. Want deze soorten zijn nooit helemaal verdwenen in de winter, dus er is geen reden om te denken dat gewone witvis trekgedrag kan vertonen.

En toch is wintertrek een wijdverbreid, natuurlijk verschijnsel. Als brasem en blankvoorn de ruimte hebben gaan ze in behoorlijk grote aantallen van het open water naar kleinere stromen en andere zijwateren. Vissers merken dat soms doordat in de winterperiode in havens aan de rand van veenmeren en grote plassen meer vis te vangen is dan in de zomer.

Wintertrek is niet te vergelijken met de weken durende reizen van paling, zalm en steur, maar deze zoetwatermigratie is wel netjes getimed en jaar op jaar gericht op dezelfde bestemming. Met retour: in april of mei zwemmen de vissen weer in omgekeerde richting naar het open water.

Vooral door onderzoek in Zweden en Denemarken is er veel duidelijk geworden over de schaal waarop wintertrek voorkomt en natuurlijk waarom zoetwatervissen dit doen. Wintertrek is immers niet gericht op voor de voortplanting, en bovendien doen niet alle brasems en blankvoorns eraan mee. Sommige trekken weg, terwijl anderen jaarrond in open water blijven. De grote vraag is waardoor die verschillen ontstaan. (…..)

Artikel verschenen in Beet 12 december 2016