Egoïstische vleeseters (2)
Mooi onderwerp, de berichtgeving over onderzoek aan egoïstisch gedrag en vleesconsumptie. Afgelopen weekend kreeg ik van een van de onderzoekers (Roos Vonk – waarvoor dank) een pdf met een beknopte experimentele opzet en resultaten gemaild van het onderzoek.
Een voorbeeld: in een experiment werd bij 32 proefpersonen een verschil in gevoel van onzekerheid gecreëerd door ze een zogenaamd krantenartikel te laten lezen over de economische crisis of over hoe waterdruppels ontstaan (neutraal onderwerp).
Vervolgens werden ze gescoord op onzekerheid (met een getal op een schaal van 1 tot 7). De groepscore op de bewering “ik voel me onzeker” is 5,1 versus 3,8 tussen respectievelijk de crisisgroep en de neutrale groep.
Daarna volgde een maaltijdkeuze (keuze uit een vleesmaaltijd, vismaaltijd of omelet met groentemaaltijd). De crisisgroep koos 44 procent een vleesmenu, en maar 15 procent in neutrale groep.
In een gelijksoortig vervolgexperiment werden proefpersonen onzeker gemaakt of juist gestimuleerd in hun zekerheid. De tegenstellingen in scores werden dan groter (scores 6,1 versus 3.3; maaltijdkeuze: 60 versus 20 procent die kiest voor de vleesmaaltijd. Opvallende resultaten.
Vooropgesteld: ik twijfel er niet aan dat er doordacht onderzoek is gedaan. De peers van Vonk et al moeten echter een oordeel geven over de studieopzet, de ‘hardheid’ van de gemeten verschillen in de reacties van proefpersonen. Dat geldt vooral voor de interpretatie van de betekenis van deze uitkomsten, in samenhang met eerder gedaan onderzoek. En kan dus alleen met een compleet artikel.
Een ding valt nu al op: de enorme rekkelijkheid in de interpretatie van de resultaten. Zeg maar de neiging om in het persbericht het onder gecontroleerde condities gemeten gedrag te veralgemeniseren naar vergelijkbaar gedrag van alle mensen onder alle omstandigheden. En zelfs uitspraken te doen over de basale reactiemodus en geestesgesteldheid van ‘eenzame’ vleeseters en vegetariërs die ‘beter in hun vel zitten‘.
Die exercitie in speculatief extrapoleren is uiteraard niet verboden – de vrijheid van meningsuiting geldt voor iedereen. Vreemd alleen dat het allemaal zonder onderscheid met professorale autoriteitsvlag en universiteitslogo wordt ‘verkocht’ als wetenschap.
Ik vermoed dat het een sign of the times is. In een aanzwellende stroom berichten moeten nieuwsbronnen schreeuwen, willen ze worden gehoord. Sommige voorlichters spreken van een WTF-factor in persberichten: het weloverwogen rekken en strekken van onderzoeksconclusies tot een snappy, liefst tweetbare soundbite ontstaat (“Vleeseters hufteriger dan vegetariërs'”).
Tweetbare conclusies, dat zou wel eens de benchmark kunnen worden voor wetenschappelijke persberichten.