Asociale vleeseters en hooggeleerde bluf

Wetenschap verschaft de media doorlopend opmerkelijke, leuke en  stellige beweringen  in de categorie ‘rode wijn is goed/slecht voor de bloedvaten’ of  ‘meditatie is goed voor het kantoorklimaat.’

Gisteren en vandaag werd er een nieuwe bewering aan toegevoegd met een persbericht van de RU Nijmegen, en via de site van psychologe Roos Vonk. Daar werd in zeer beeldend taalgebruik wereldkundig gemaakt dat ‘uit onderzoek blijkt’ dat vleeseters een naargeestiger soort mensen zijn dan niet-vleeseters.

Door dit onderzoek zouden we nu  zeker weten dat mensen die vlees eten, of er zelfs maar aan denken, dominanter en minder sociaal zijn – althans, dat beweren de onderzoekers

Bij de Nederlandse media ging het erin als koek. Het is dan ook echt een briljant samengesteld persbericht, met leuke quotes, mooie metaforen (Hummer!). Het kan met minder dan 15 min eindredactie (als het persbureau dat al niet heeft  gedaan) op maat gemaakt online.

Kortom, een goed en gemakkelijk na te vertellen verhaal over een menselijke eigenschap met twee ogenschijnlijke tegenpolen. Er is beslist geen nabellen nodig, en dat bleef dus bij alle online stukken die ik heb gezien achterwege, zoals De Telefraaf, De Pers, en De Gelderlander, plus nog een hele trits.

Alleen bij het persbericht staat geen publicatie vermeld. Want die is  er niet, er is  zelfs nog niks opgeschreven, geeft Roos Vonk zelf toe in antwoord op vragen via Twitter.

Het is dus een  set zeer stellige beweringen, die niet te verifiëren is. We weten inhoudelijk eigenlijk niets, moeten vertrouwen op de autoriteitsargumenten van de auteurs. Misschien sneuvelt de paper over dit onderzoek bij de reviewers van een wetenschappelijk tijdschrift.  Of blijkt het gemeten effect gering – geringer dan ronkende  conclusie uit het persbericht.  Zelfs die minimale check – staat de stellingname in verhouding tot de empirie  – is niet mogelijk.

Hoe dan ook, als het onderzoek ooit officieel het licht ziet, zal de conclusie stukken minder spannend uitpakken dan de berichtgeving van afgelopen dagen. Maar dat zijn dan de oninterssante voetnoten. Met een flink scheut hooggeleerde bluf is er inmiddels  flink gescoord door universiteit en onderzoekers. In de eerste plaats doordat de media gewillig als kritiekloos doorgeefluik dienen.

 Update 27-8 : Inmiddels van een van de onderzoekers, Roos Vonk,  een pdf met tabellen ontvangen.